Ιερό των Μεγάλων Θεών
Το Ιερό των Μεγάλων Θεών είναι ένα συγκρότημα ναών και κτιρίων που απλώνεται σε έκταση 50 στρεμμάτων, βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του νησιού δίπλα στην Παλαιόπολη, απέχει 10,7 χλμ από τα Pezoulia Cottages, και αποτελούσε την καρδιά της Σαμοθράκης κατά την αρχαιότητα.
Χώρος ιδιαίτερα εντυπωσιακός, καλυμμένος με μυστηριακή ατμόσφαιρα, ήταν αφιερωμένος στη λατρεία των Μεγάλων Θεών και στην τέλεση των Καβειρίων Μυστηρίων. Οι Μεγάλοι Θεοί ή Κάβειροι ήταν χθόνιες θεότητες που προϋπήρχαν των Ολύμπιων θεών, ενώ η ταυτότητά τους παραμένει αινιγματική. Κεντρική θεότητα ανάμεσα τους ήταν η Μεγάλη Μητέρα, της οποίας το μυστικό όνομα ήταν Αξίερος, θεά που σχετίζεται με τη γονιμότητα και απεικονίζεται στα νομίσματα της εποχής ως καθιστή γυναίκα με ένα λιοντάρι δίπλα της.
Υπάρχουν ενδείξεις θρησκευτικής δραστηριότητας ήδη από τον 7ο αιώνα π.Χ., ενώ οι ναοί και τα υπόλοιπα κτίρια του συγκροτήματος κατασκευάστηκαν κατά το 4ο και 3ο αιώνα π.Χ. οι σημαντικότερες μόνιμες κατασκευές ήταν το Τέμενος, το Ιερό Ανάκτορο, ο Θόλος της Αρσινόης, ο Ιερός Κύκλος, το Πρόπυλο του Πτολεμαίου Β!, η Στοά και το Μνημείο της Νίκης, μια ανοικτή κατασκευή που έμοιαζε με πλώρη πλοίου και έφερε πάνω της το άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης.
Το Ιερό ήταν ιδιαίτερα σημαντικό κατά την αρχαιότητα και την ρωμαϊκή περίοδο και δέχονταν αντιπροσωπείες από όλες τις τότε γνωστές πόλεις κράτη, αλλά η συμμετοχή στα μυστήρια επιτρέπονταν μόνο στους μυημένους. Επιφανείς άνδρες της αρχαιότητας όπως ο ιστορικός Ηρόδοτος, ο Σπαρτιάτης ηγεμόνας Λύσανδρος και πολλοί Αθηναίοι πολίτες συμμετείχαν στα μυστήρια. Ο Πλάτωνας και ο Αριστοφάνης αναφέρουν το Ιερό στα έργα τους. Το Ιερό συνδέθηκε με το Μακεδονικό βασίλειο του Φιλίππου Β! και του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων τους, ενώ σύμφωνα με τον Πλούταρχο εδώ γνωρίστηκαν οι γονείς του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Εδώ, επίσης, κατέφυγε ο τελευταίος Μακεδόνας βασιλιάς κυνηγημένος από τους Ρωμαίους. Τέλος, Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός επισκέφτηκε το νησί και το Ιερό του.
Στο χώρο έγινα ανασκαφές κατά τον 19ο και τον 20ο αιώνα, με την ανακάλυψη του αγάλματος της Νίκης της Σαμοθράκης το 1863 από τον τότε Γάλλο πρόξενο να σηματοδοτεί την έναρξη τους. Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σαμοθράκης που βρίσκεται δίπλα στο Ιερό των Μεγάλων Θεών φιλοξενεί ευρήματα των ανασκαφών, ενώ δυστυχώς το άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.
Απόσταση από τα Pezoulia Cottages: 10,7 χλμ.
Διάρκεια διαδρομής Pezoulia Cottages - Ιερό των Μεγάλων Θεών: 13 λεπτά (με αυτοκίνητο)